Emballage volgen met het gemak van internetbankieren

De tijdrovende en kostbare verwerking van emballage in het bedrijf van haar familie kon beter, zo wist Milou Klooster. Ze ontwikkelde samen met Yves du Bois een registratiesysteem voor emballage in de blockchain. Dat precies laat zien waar alle kratten en pallets zijn en elimineert discussie over administratieve verschillen. Inmiddels werken tientallen bedrijven met het platform. ‘Start klein en laat de technologie zich bewijzen.’

Emballage is in veel bedrijven een bron van ergernis. Door de kosten van zoekgeraakte items en de uitgebreide administratie. Traditioneel bestaat de registratie uit papieren pakbonnen, eigen systemen, systemen van derden en Excel. Zo ook in het familiebedrijf – producent van warm gerookte vis - waar Klooster werkzaam was. De oplossing die ze zag voor het emballage probleem was voor veel meer bedrijven een uitkomst, zo vermoedde Klooster. Ze nam ontslag en startte samen met Yves du Bois die een achtergrond heeft in consultancy rond emballage, RTI Blockchain. Een blockchain toepassing die alle soorten emballage eenvoudig registreert. Inmiddels gebruiken diverse bedrijven in Europa het RTI Dashboard.

Jullie hebben RTI Dashboard ontwikkeld uit ergernis over de emballage waar jullie tegen aan liepen in de praktijk. Hoe is het platform ontstaan?
‘Onze eerste ideeën hebben we bij verschillende partijen in de supply chain getoetst. Vervolgens zijn we naar de juiste technologie gaan zoeken, toen kwam blockchain in beeld. Op basis van ons eerste functioneel ontwerp hebben we met BlockLab (blockchain kennisnetwerk en techlab, red) een eerste Proof of Concept gebouwd. We hebben gekeken of blockchain daadwerkelijk kan wat er van verwacht wordt. Dat verliep -met de nodige uitdagingen - heel succesvol.’

Kun je wat vertellen over de werking van deze blockchain?
Klooster: ‘RTI staat voor returnable transport items, het is een platform waarop iedereen die met emballage werkt alle verschillende soorten items kan registeren. Bij de ontwikkeling was de eenvoud van internetbankieren ons uitgangspunt. Iedereen kan internetbankieren; daar heb je geen consultant voor nodig. Daarbij ontstaat er nooit twijfel over de overgemaakte bedragen. Als ik 10 euro overboek naar Yves dan heeft hij daadwerkelijk 10 euro ontvangen. Dankzij de blockchain kijken in RTI Dashboard alle betrokken partijen binnen een zending naar dezelfde informatie. Wijzigingen in de informatie blijven bewaard en informatie kan niet eenzijdig worden gewijzigd.’
Du Bois: ‘Elk item heeft een eigen code in de blockchain. Je kunt alle ladingdragers opnemen, rolcontainers, pallets, maar ook big bags, emmers en kratten. Elk item dat je als leverancier terug wilt zien. De verzender van items bepaalt met wie hij welke informatie wil delen. Zo kun je ook eenvoudig een item eigenaar onderdeel maken van een zending. Vergelijk het met de cc-functie bij het verzenden van e-mails. Het enige verschil is dat de eigenaar enkel het item kan zien waarvoor hij bevoegd is en niet een andere ladingdrager als die in dezelfde zending is opgenomen.’

Er is veel technologie beschikbaar. Waarom kozen jullie voor blockchain?
Klooster: ‘Door de blockchain kijken alle betrokken partijen naar dezelfde informatie. Je ziet bijvoorbeeld of het aantal kratten dat is verstuurd, daadwerkelijk is ontvangen door de klant. Tegelijk is de toepassing waar nodig anoniem, je kijkt niet rechtstreeks bij een andere onderneming in het registratiesysteem. Partijen in de blockchain hoeven dus geen eigen administratie van de emballage bij te houden. Saldoverschillen komen niet meer voor.’
Du Bois: ‘Belangrijk voordeel is de eenvoud van de blockchain, je kunt binnen 30 minuten aan de slag.’

Rond blockchain bestaan nog veel misverstanden. Merken jullie dat ook in de praktijk?
Du Bois: ‘De technologie wordt soms ten onrechte als erg complex gezien. Dat weerhoudt bedrijven er van om met blockchain aan de slag te gaan. Zonde, want door klein te starten kan de technologie zich in je onderneming bewijzen. Vervolgens kun je doorpakken.’
Een ander misverstand is dat bedrijven denken dat alle partners in de keten moeten meedoen in de blockchain. Dat is niet nodig. Je kunt op het platform je eigen administratie voeren. Vervolgens kun je de toepassing organisch laten groeien door telkens delen van je keten daarin mee te nemen en aan te laten sluiten. Natuurlijk geldt dat hoe meer partijen meedoen hoe meer waarde je hier uit kunt halen.’

Op veel van de emballage wordt statiegeld geheven. Hoe past de verrekening hiervan binnen de blockchain?
Klooster: ‘Mede hierdoor hebben we gekozen voor blockchain. We hopen op termijn het statiegeld te elimineren, maar zover is het nog niet. We zetten nu de eerste stappen richting het digitaliseren van statiegeld. De blockchain leent zich daar goed voor. Deze registreert naast de fysieke stroom van emballage materiaal ook de financiële informatie. Op het moment dat een zending akkoord is bevonden, kan direct de digitale geldstroom in gang worden gezet. Zonder fysieke facturen.’

Bij Spark! Living Lab willen we ook MKB bedrijven meenemen in de mogelijkheden van de digitalisering. Waar zien jullie kansen?
Du Bois: ‘De blockchain werkt voor grote én kleine bedrijven. Als jouw bedrijf heel veel emballage heeft, dan kunnen er ook veel materialen kwijtraken. Voor een kleiner bedrijf is het kwijtraken van één rolcontainer echter minstens zo pijnlijk.
Klooster: ‘Een blockchain toepassing als deze is bovendien laagdrempelig omdat je er mee kan werken zonder it-afdeling.’
Du Bois: ‘Bij een van onze grote klanten in de maakindustrie zien we nu ook dat de toeleveranciers van de toeleveranciers zich aansluiten. Zij werken met elkaar samen om emballage registratie te vereenvoudigen. Zonder dat wij daar tussen hebben gezeten.’

Wij zien dat het voor de bedrijven zelf soms ook een uitdaging is om de medewerkers mee te krijgen. Nog tips?
Klooster: ‘Wij adviseren klanten om het vooral klein te houden. Leer van de ervaringen die je dan opdoet. Dan heb je de bewijsvoering naar je achterban feitelijk al geregeld en krijg je intern de handen makkelijker op elkaar.’
Du Bois: ‘Met internetbankieren in het achterhoofd hebben we het platform zo eenvoudig mogelijk gemaakt. Om te starten met deze technologie heb je alleen een datum, twee adressen, het type ladingdrager en een aantal nodig. Meer is er niet nodig om de administratie van emballage goed te regelen. ’

Veel bedrijven verdiepen zich in de verduurzaming van de bedrijfsvoering. Zien jullie daarvoor kansen in de blockchain?
Du Bois: ‘Sowieso draagt het terugdringen van het papierwerk rond zendingen en voorraadafstemming en onnodig transport bij aan de verduurzaming. Partners in de blockchain kunnen met elkaar de actuele voorraadposities delen. Dan is altijd duidelijk waar je bijvoorbeeld kratjes kunt ophalen.’
Klooster: ‘We zien dat dankzij de blockchain emballage items sneller weer in omloop komen. Er raken ook minder items kwijt. Bij veel bedrijven raken bijvoorbeeld kleine kratjes kwijt vaak omdat ze bij de klant om ruimte te besparen tijdelijk in grotere kratten worden gezet. Door registratie in de blockchain weet je dat je klant die kratjes daadwerkelijk heeft ontvangen en kan retourneren. Nog steeds wordt er in de wereld veel gebruikgemaakt van eenmalige pallets en eenmalig verpakkingsmateriaal. Als je de ladingdragers beter kunt registeren en er meer controle over hebt wordt het aantrekkelijker deze eenmalige ladingdragers te vervangen door herbruikbare ladingdragers. Dat scheelt in de kosten en is beter voor het milieu.’

Het platform is volop in ontwikkeling. Welke toepassingen van de blockchain zien jullie in de toekomst?
Klooster: ‘We leren veel van onze klanten; elke partij in de keten heeft weer andere behoeften. Bij retailbedrijven komen bijvoorbeeld de meest uiteenlopende ladingdragers bij elkaar. Zij krijgen niet alleen pallets en kratten aangeleverd; maar ook rolcontainers, bloemenemmers, postkarren en dolly’s (rollende pallets, red.) Dit bundelen we allemaal op het platform.’
Du Bois: ‘Met die kennis werken we bijvoorbeeld ook aan toepassingen voor festivals, als die straks weer worden georganiseerd. Denk aan dranghekken en mobiele toiletten, maar ook bierglazen. Iedere ketenpartij heeft zijn eigen behoefte, ze kunnen allemaal dezelfde data en hetzelfde platform gebruikmaken. Alle ladingdragers die terug moeten naar de eigenaar kunnen in de blockchain.’

* Spark! – Living Lab is een onderzoeksproject dat deel uitmaakt van het onderzoeksprogramma Duurzame Living Labs dat (mede) gefinancierd is door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), Ministerie Infrastructuur & Waterstaat, Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek (SIA) en de topsector Logistiek. Door het delen en verbinden van kennis over de mogelijkheden wil Spark! bedrijven in Nederland kennis laten maken met blockchain en data gestuurde logistiek.